Spółdzielnie jako lokalni operatorzy energii

Wiceprezes KIGSE jasno wskazał, że planowany obowiązek przeznaczania 10% energii z farm wiatrowych o mocy powyżej 1 MW dla lokalnych mieszkańców w formule prosumenta wirtualnego to krok w dobrą stronę – ale tylko wtedy, gdy nie będzie to rozwiązanie pozorne. W imieniu KIGSE postulował, by w ramach tych 10% zagwarantować możliwość bezpośredniego obrotu energią przez spółdzielnie energetyczne. Dziś wiele z nich – mimo gotowości organizacyjnej i społecznego zaplecza – nie może wejść w tę przestrzeń ze względu na bariery formalne i brak mechanizmów współpracy z dużymi wytwórcami.

Społeczność jako współtwórca rynku

W swoim wystąpieniu Krzysztof Sajdutka, reprezentujący Krajową Izbę Gospodarczą Społeczności Energetycznych, apelował również o rozszerzenie możliwości działania spółdzielni na tereny gmin miejskich, argumentując, że nie istnieje żadne uzasadnienie – ani techniczne, ani społeczne – by ograniczać ich rozwój wyłącznie do gmin wiejskich i miejsko-wiejskich. Trzecią propozycją było umożliwienie Lasom Państwowym członkostwa w spółdzielniach energetycznych, co otworzyłoby nowe możliwości inwestycyjne na terenach publicznych i zwiększyłoby dostępność zasobów dla lokalnych społeczności.

Zbieżność postulatów – branża i społeczeństwo mówią jednym głosem

Zgłoszony przez Wiceprezesa Krzysztofa Sajdutkę postulat rozszerzenia roli spółdzielni zbiegł się z opiniami innych przedstawicieli środowisk eksperckich, którzy krytykowali nadmierne formalizmy w systemie planowania przestrzennego, ograniczenia w strefach wojskowych i brak ujednolicenia przepisów dla prosumentów wirtualnych. Wielu mówców apelowało o elastyczne podejście, krótsze procedury i realne otwarcie rynku dla mniejszych podmiotów – także z sektora społecznego.

Nowa filozofia polityki energetycznej?

Choć projekt ustawy nadal budzi kontrowersje – zarówno w zakresie lokalizacji inwestycji, jak i nadzoru służb czy wpływu na środowisko – jedno jest pewne: głos społeczności energetycznych, dotychczas marginalizowany, wyraźnie wybrzmiał w Sejmie. W nowej ustawie nie może zabraknąć miejsca dla spółdzielni jako trwałego i równorzędnego ogniwa systemu.

Zobacz wystąpienie Wiceprezesa KIGSE, Krzysztofa Sajdutki: https://youtu.be/8FVoatZeBgo

Źródło: https://www.sejm.gov.pl/sejm10.nsf/transmisje_arch.xsp?unid=6CFD24D2DBE974D2C1258C7A0031881A

Ustawa wiatrakowa i większy udział gmin oraz obywateli

– „Tym projektem oddajemy jeszcze więcej władzy gminom, obywatelom, samorządom, radnym. To mieszkanki i mieszkańcy będą mogli decydować, gdzie elektrownie wiatrowe będą się rozwijać i czy chcą wchodzić w rolę inwestorów” – powiedziała podczas sejmowej debaty ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska, odnosząc się do ustawy wiatrakowej.

Zgodnie z nowymi przepisami ustawy wiatrakowej, inwestycje wiatrowe będą mogły powstawać wyłącznie na podstawie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Taki zapis zapewni realny wpływ społeczności lokalnych na lokalizację i kształt projektów.

Najważniejsze zmiany w ustawie wiatrakowej

Projekt nowelizacji ustawy wiatrakowej zakłada m.in.:

• Likwidację zasady 10H i ustalenie minimalnej odległości turbin od zabudowań na poziomie 500 m – co zwiększy dostępność terenów inwestycyjnych aż o 26%.
• Ograniczenia środowiskowe – elektrownie wiatrowe nie będą mogły powstawać m.in. w parkach narodowych (1500 m), rezerwatach przyrody i na obszarach Natura 2000 (500 m).
• Rozszerzenie formuły prosumenta wirtualnego – z której skorzystają również mieszkańcy gmin sąsiednich do lokalizacji farm.
• Wzrost potencjału nowych mocy – dzięki zmianom w ustawie wiatrakowej do 2030 r. może powstać nawet 10 GW nowych mocy wiatrowych.

Ustawa wiatrakowa z perspektywy KIGSE: potrzebne konkretne mechanizmy partycypacji

Krajowa Izba Gospodarcza Społeczności Energetycznych (KIGSE) od początku wskazuje, że ustawa wiatrakowa musi uwzględniać realny udział społeczności lokalnych – nie tylko jako odbiorców energii, ale także jako aktywnych uczestników rynku.

KIGSE z uznaniem odnosi się do kierunku zmian w ustawie wiatrakowej, które wspierają lokalne planowanie i partycypację. Jednocześnie zaznaczamy, że tempo ich wdrażania jest zbyt wolne, a społeczności energetyczne nadal czekają na konkretne, systemowe wsparcie.

Ustawa wiatrakowa – apel KIGSE o przyspieszenie i wzmocnienie społeczności energetycznych

Naszym zdaniem ustawa wiatrakowa powinna zawierać jasne mechanizmy wspierające wspólnoty energetyczne, spółdzielnie i klastry – w tym uproszczone modele rozliczeń, gwarantowany udział społeczności lokalnych w energii produkowanej przez farmy wiatrowe oraz obowiązkowe udziały społeczne w projektach.

Bez tych zapisów ustawa wiatrakowa może nie przynieść zakładanych korzyści dla energetyki obywatelskiej. Apelujemy o przyspieszenie prac legislacyjnych i uwzględnienie propozycji środowisk zaangażowanych w transformację energetyczną „od dołu”.

Jednym z kluczowych postulatów do ustawy wiatrakowej KIGSE było zagwarantowanie społecznościom energetycznym oraz mieszkańcom gmin, na których terenie powstają farmy wiatrowe, prawa do korzystania z części wytwarzanej energii.

Zaproponowaliśmy, aby inwestorzy realizujący farmy wiatrowe o mocy powyżej 1 MW przeznaczali co najmniej 10% mocy instalacji na potrzeby lokalnych społeczności.

Ustawa wiatrakowa – większy dostęp do energii odnawialnej

Jednym z kluczowych zapisów nowelizacji jest zmniejszenie minimalnej odległości turbin wiatrowych od zabudowań z 700 do 500 metrów. To zmiana, która może znacząco wpłynąć na rozwój projektów wiatrowych w Polsce. Wcześniejsze przepisy znacząco ograniczały możliwości lokalizowania nowych farm wiatrowych, eliminując duże obszary kraju z potencjalnych inwestycji. Zmniejszenie tej odległości sprawia, że więcej terenów stanie się dostępnych pod budowę turbin, co przełoży się na szybszy rozwój energetyki odnawialnej w Polsce.

Dla społeczności energetycznych oznacza to łatwiejszy dostęp do energii z wiatru i większe możliwości organizowania lokalnych inicjatyw związanych z odnawialnymi źródłami energii. Mniejsze ograniczenia przestrzenne mogą przyczynić się do powstawania nowych farm wiatrowych, których energia będzie mogła być bezpośrednio wykorzystywana przez spółdzielnie energetyczne, klastry energii czy grupy obywateli zaangażowanych w produkcję i konsumpcję energii na poziomie lokalnym.

Co więcej, zmiana przepisów pozwoli społecznościom na realne obniżenie kosztów energii. Ułatwienie inwestycji w elektrownie wiatrowe może oznaczać dostęp do tańszej, lokalnie produkowanej energii, co przełoży się na niższe rachunki za prąd. Warto też podkreślić korzyści dla samorządów. Gminy, które zdecydują się na lokalizację farm wiatrowych, mogą liczyć na nowe źródła dochodu w postaci podatków i opłat. Dodatkowo, inwestorzy będą zobowiązani do uwzględniania systemów partycypacyjnych, co oznacza, że mieszkańcy i lokalne organizacje będą miały większy wpływ na proces inwestycyjny.

Repowering – efektywniejsza energia dla spółdzielni i klastrów

Ustawa wprowadza również regulacje dotyczące repoweringu, czyli wymiany starszych turbin na nowoczesne i bardziej wydajne. Jest to niezwykle istotne, ponieważ wiele obecnie funkcjonujących elektrowni wiatrowych w Polsce opiera się na technologiach sprzed kilkunastu lat, które są mniej efektywne niż współczesne rozwiązania.

Dla społeczności energetycznych oznacza to możliwość korzystania z nowoczesnej infrastruktury, która będzie w stanie dostarczyć więcej energii na tych samych terenach. Nowe turbiny charakteryzują się większą mocą i wyższą sprawnością, co oznacza, że lokalne spółdzielnie będą mogły lepiej bilansować produkcję i zużycie energii.

Repowering to także szansa na zwiększenie niezależności energetycznej spółdzielni i klastrów. Dzięki bardziej efektywnym turbinom, społeczności energetyczne będą w stanie produkować więcej energii na własne potrzeby, ograniczając tym samym zależność od dużych dostawców i wahań cenowych na rynku energii.

Wiatraki to nie wszystko – wsparcie dla biogazowni i biometanu

Choć ustawa koncentruje się na energetyce wiatrowej, nie zapomina o innych odnawialnych źródłach energii. Nowelizacja przewiduje wsparcie dla biogazowni o mocy powyżej 1 MW, które uzyskają możliwość bezpośredniego podłączenia do przedsiębiorstw. Jest to istotna zmiana, ponieważ dotychczas wiele projektów biogazowych napotykało na bariery infrastrukturalne i proceduralne, które ograniczały ich rozwój. Dzięki tym zmianom spółdzielnie energetyczne będą mogły łatwiej rozwijać projekty związane z produkcją biogazu, co szczególnie istotne w sektorze rolniczym. Możliwość lokalnego wykorzystania biogazu w przedsiębiorstwach czy gospodarstwach oznacza większą stabilność energetyczną i nowe źródła przychodów dla społeczności inwestujących w te technologie.

Czy ustawa wiatrakowa to koniec przeszkód dla społeczności energetycznych?

Nowelizacja ustawy wiatrakowej to ważny krok w kierunku rozwoju energetyki społecznej, ale nie rozwiązuje wszystkich problemów. Nadal istnieją bariery administracyjne i proceduralne, które utrudniają rozwój lokalnych inicjatyw OZE. Kluczowe będzie to, w jakiej formie ustawa zostanie ostatecznie uchwalona przez Sejm i jakie mechanizmy wsparcia zostaną wdrożone dla społeczności energetycznych. Niezależnie od tego, zmiany w przepisach otwierają nowe możliwości dla lokalnych inicjatyw energetycznych. To doskonały moment, by społeczności zainteresowane rozwojem własnych źródeł energii zaczęły działać i planować przyszłe inwestycje.

To moment, by działać!

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o możliwościach, jakie ustawa wiatrakowa stwarza dla społeczności energetycznych, dołącz do Krajowej Izby Gospodarczej Społeczności Energetycznych (KIGSE). Wspólnie kształtujemy przyszłość odnawialnej energetyki w Polsce, pomagamy w formalnościach i wspieramy rozwój lokalnych inicjatyw OZE.

Regionalne Forum Techniczne JTP Groundwork zgromadziło przedstawicieli administracji publicznej, ekspertów ds. energetyki, przedstawicieli organizacji branżowych oraz biznesu. Dyskusje koncentrowały się na wyzwaniach i możliwościach związanych z wdrażaniem OZE oraz funkcjonowaniem społeczności energetycznych w Polsce.

Jednym z kluczowych punktów forum była prezentacja wyników pomocy technicznej JTP Groundwork dla województwa łódzkiego. Omówiono w niej m.in. opracowany plan działania na rzecz rozwoju OZE oraz analizę modeli własnościowych społeczności energetycznych. Uczestnicy wydarzenia mieli okazję zapoznać się z najlepszymi praktykami stosowanymi w regionach objętych Funduszem na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST) oraz wymienić doświadczenia dotyczące wdrażania nowoczesnych rozwiązań w sektorze odnawialnych źródeł energii.

Krzysztof Sajdutka przedstawił różne formy społeczności energetycznych w Polsce, w tym klastry energii i spółdzielnie energetyczne. Omówił również aktualne instrumenty wsparcia finansowego, dostępne dla inicjatyw lokalnych, w tym środki z Funduszu Modernizacyjnego, Funduszy Europejskich dla Regionów oraz Krajowego Planu Odbudowy.

Wiceprezes KIGSE podkreślił, że rozwój społeczności energetycznych to kluczowy element sprawiedliwej transformacji, który nie tylko przyczynia się do redukcji emisji CO₂ i zwiększenia udziału OZE, ale także wzmacnia lokalne gospodarki oraz poprawia bezpieczeństwo energetyczne regionów.

– Społeczności energetyczne stanowią fundament nowoczesnej energetyki obywatelskiej. Ich rozwój to nie tylko kwestia technologii i finansowania, ale także edukacji i budowania świadomości wśród mieszkańców i samorządów. KIGSE aktywnie wspiera tego typu inicjatywy, oferując wsparcie eksperckie oraz platformę wymiany wiedzy – mówił Krzysztof Sajdutka.

Udział Krajowej Izby Gospodarczej Społeczności Energetycznych w wydarzeniu JTP Groundwork jest kolejnym przykładem naszego zaangażowania w edukację oraz wspieranie działań na rzecz transformacji energetycznej w Polsce. Jako organizacja branżowa nie tylko reprezentujemy interesy społeczności energetycznych, ale także aktywnie uczestniczymy w budowaniu sieci współpracy między sektorem publicznym, prywatnym i akademickim.

Zdjęcia wykonane przez Rafała Kalabińskiego

Wiele podmiotów zrzeszonych w izbach gospodarczych to spółki komunalne, jednostki samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorstwa, które w ostatnich latach mierzą się z coraz większym wyzwaniem, jakim są rosnące ceny energii. Koszty związane z zakupem energii stanowią istotną część budżetów zarówno samorządów, jak i firm, co wymusza poszukiwanie nowych rozwiązań pozwalających na stabilizację wydatków i większą niezależność energetyczną. W szczególności dotyczy to przedsiębiorstw świadczących usługi publiczne, takich jak wodociągi, ciepłownie czy zakłady gospodarki komunalnej, dla których wysokie ceny energii bezpośrednio przekładają się na wzrost kosztów funkcjonowania i obciążenie budżetów gminnych.

Spółdzielnie energetyczne mogą stanowić realną odpowiedź na te wyzwania, ponieważ pozwalają na lokalne wytwarzanie i wykorzystanie energii elektrycznej, co znacząco obniża koszty jej zakupu z sieci. Coraz więcej samorządów i przedsiębiorstw komunalnych interesuje się tym modelem, widząc w nim szansę na długofalowe oszczędności oraz większą odporność na zmiany rynkowe. Izby gospodarcze, jako organizacje wspierające swoich członków, mogą odegrać kluczową rolę w edukowaniu i wspieraniu wdrażania tych rozwiązań, co w efekcie przełoży się na realne korzyści dla lokalnych społeczności i przedsiębiorców.

Współczesne wyzwania związane z rosnącymi kosztami energii, zmianami regulacyjnymi oraz koniecznością poprawy efektywności energetycznej sprawiają, że coraz więcej podmiotów poszukuje nowych, innowacyjnych rozwiązań. Spółdzielnie energetyczne stają się jednym z najbardziej obiecujących modeli lokalnego zarządzania energią. Dzięki ich funkcjonowaniu możliwe jest nie tylko obniżenie kosztów energii, ale także zwiększenie niezależności energetycznej i poprawa bezpieczeństwa energetycznego gmin i przedsiębiorstw. Izby gospodarcze, jako organizacje wspierające rozwój gospodarczy swoich regionów, mają szansę odegrać kluczową rolę w popularyzacji tego rozwiązania i jego wdrażaniu wśród samorządów oraz firm.

Podczas webinaru uczestnicy dowiedzą się, czym są spółdzielnie energetyczne i jakie korzyści mogą przynieść lokalnym społecznościom. Eksperci omówią najważniejsze aspekty prawne oraz organizacyjne, które należy wziąć pod uwagę przy ich zakładaniu i funkcjonowaniu. Zostaną również przedstawione dostępne modele finansowania, które pozwalają na skuteczne wdrożenie projektów związanych ze spółdzielniami energetycznymi. Istotnym punktem spotkania będzie także analiza istniejących przykładów dobrze działających spółdzielni zarówno w Polsce, jak i w Europie, co pozwoli uczestnikom zobaczyć realne efekty wdrażania tego rozwiązania.

Webinar skierowany jest przede wszystkim do członków izb gospodarczych, które chcą poszerzyć swoją ofertę wsparcia dla lokalnych przedsiębiorstw i samorządów. Udział w wydarzeniu pozwoli lepiej zrozumieć mechanizmy działania spółdzielni energetycznych oraz poznać narzędzia, które mogą pomóc izbom w skutecznym doradzaniu swoim członkom w zakresie nowych modeli gospodarki energetycznej.

Webinar odbywa się w lutym w każdą środę o godzinie 10.00 się w formie online, a udział w nim jest całkowicie bezpłatny. Rejestracja jest możliwa poprzez formularz:

https://kigse.clickmeeting.com/energia-w-twoich-rekach-spoldzielnia-energetyczna-krok-po-kroku

W razie jakichkolwiek pytań organizatorzy pozostają do dyspozycji. Serdecznie zapraszamy do udziału i wspólnego działania na rzecz rozwoju społeczności energetycznych w Polsce.

Najważniejsze zmiany w ustawie o OZE

Nowelizacja wprowadza zmiany, które mają przyspieszyć rozwój projektów OZE w kraju. Do najważniejszych należą:

• Uproszczenie procedur administracyjnych: Skrócenie czasu i zmniejszenie złożoności procesów uzyskiwania pozwoleń na instalacje fotowoltaiczne oraz towarzyszące magazyny energii.
• Inwestycje w interesie publicznym: Nowe przepisy uznają działania związane z OZE za leżące w nadrzędnym interesie publicznym, co ułatwia ich realizację i zmniejsza ryzyko zablokowania inwestycji na etapie planowania.
• Rozszerzenie wsparcia dla firm energochłonnych: Większa liczba sektorów objętych pomocą może zwiększyć zainteresowanie przedsiębiorstw udziałem w projektach OZE.

Te zmiany mają na celu stworzenie warunków do dynamicznego rozwoju odnawialnych źródeł energii w Polsce, co w dłuższym okresie może wpłynąć na szersze przyjęcie takich rozwiązań wśród społeczności lokalnych.

Wpływ na społeczności energetyczne

Nowelizacja ustawy nie odnosi się bezpośrednio do funkcjonowania społeczności energetycznych, ale rozwój OZE w kraju, który przewidują nowe regulacje, może w przyszłości przyczynić się do wzrostu zainteresowania klastrami energii i spółdzielniami energetycznymi. Zwiększenie liczby instalacji OZE, szczególnie na poziomie lokalnym, tworzy podstawy do budowania sieci współpracy między mieszkańcami, samorządami i przedsiębiorstwami.

Projekty realizowane w ramach spółdzielni energetycznych i klastrów energii korzystają z zasobów odnawialnych źródeł energii. Wzrost ogólnej liczby instalacji i technologii OZE w kraju może przełożyć się na łatwiejszy dostęp do wiedzy, technologii oraz środków finansowych dla społeczności energetycznych. Ponadto uproszczenie procedur administracyjnych i większa akceptacja społeczna dla inwestycji w OZE będą stanowiły ważne wsparcie dla lokalnych inicjatyw.

Potencjał rozwoju społeczności energetycznych w Polsce

Nowelizacja ustawy o OZE to kolejny krok w kierunku przyspieszenia transformacji energetycznej w Polsce. Promowanie odnawialnych źródeł energii oraz uznanie ich za inwestycje w interesie publicznym wzmacnia potencjał lokalnych inicjatyw.

Krajowa Izba Gospodarcza Społeczności Energetycznych podkreśla, że rozwój OZE jest kluczowy dla budowy zrównoważonego systemu energetycznego. Lokalne inicjatywy, takie jak społeczności energetyczne, odgrywają kluczową rolę w tej transformacji, a zmiany w prawie stwarzają szansę na stworzenie jeszcze bardziej sprzyjającego środowiska dla ich rozwoju w nadchodzących latach.

Nowelizacja ustawy nie tylko wspiera rozwój OZE na poziomie krajowym, ale także pośrednio przygotowuje grunt pod ekspansję społeczności energetycznych, które mogą skorzystać z nowych możliwości, jakie przynosi dynamiczny rozwój sektora odnawialnych źródeł energii w Polsce.

Posiedzenie Komisji Gospodarki i Rozwoju: przyszłość klastrów energii w Polsce

4 grudnia 2024 roku odbyło się posiedzenie Komisji Gospodarki i Rozwoju, podczas którego rozpatrzono informacje przedstawione przez Ministra Rozwoju i Technologii na temat potencjału klastrów w rozwoju regionalnym i krajowym. W wydarzeniu uczestniczyli przedstawiciele kluczowych klastrów, nauki, biznesu oraz administracji publicznej.

Spotkanie stało się platformą do wymiany opinii, podsumowania dotychczasowych działań oraz wskazania wyzwań stojących przed klastrami. Podkreślono, że klastry odgrywają istotną rolę w budowaniu innowacyjności, wspieraniu współpracy nauki z biznesem oraz transformacji cyfrowej i zielonej gospodarki.

Kluczowe wnioski z posiedzenia

Uczestnicy zgodnie wskazali, że klastry są nie tylko narzędziem wzmacniania lokalnych społeczności i przedsiębiorczości, ale również strategicznym elementem rozwoju gospodarczego kraju. Omówiono jednak szereg wyzwań, które ograniczają ich pełny potencjał:

1. Brak wystarczającego finansowania – Obecne środki przeznaczane na rozwój klastrów są niewspółmierne do ich potencjału. Przedstawiciele wskazali na konieczność zwiększenia wsparcia finansowego, aby umożliwić szybszy rozwój i wykorzystanie istniejących możliwości.
2. Skomplikowane procedury administracyjne – Wiele klastrów sygnalizuje, że proces pozyskiwania funduszy na poziomie krajowym jest bardziej złożony niż aplikowanie o środki unijne. Uproszczenie procedur mogłoby znacząco przyspieszyć rozwój tych struktur.
3. Niedostateczna współpraca nauki z biznesem – Mimo zauważalnych postępów, nadal istnieją bariery w transferze technologii i wiedzy między sektorem nauki a gospodarką.
4. Brak spójnej strategii – Wskazano na potrzebę lepszego wykorzystania potencjału klastrów w realizacji polityk publicznych, takich jak transformacja energetyczna, cyfrowa czy edukacyjna.

Klastry energii – fundament transformacji energetycznej

Szczególną uwagę poświęcono klastrom energetycznym, które odgrywają kluczową rolę w rozwoju energetyki rozproszonej i lokalnych społeczności energetycznych. To właśnie w tych strukturach rozwijane są innowacyjne technologie oraz realizowane projekty zapewniające bezpieczeństwo energetyczne kraju. Dzięki współpracy z uczelniami wyższymi, takimi jak Akademia Górniczo-Hutnicza, klastry energetyczne wnoszą znaczący wkład w rozwój nowoczesnych rozwiązań energetycznych.

Apel o większe wsparcie dla klastrów

Podczas posiedzenia wielokrotnie podkreślano, że klastry w Polsce osiągają imponujące wyniki, mimo ograniczonych zasobów i wsparcia finansowego. Pojawił się jednak apel o większe zaangażowanie państwa w rozwój tych struktur, zarówno poprzez zwiększenie środków finansowych, jak i uproszczenie procedur administracyjnych.

Wszyscy uczestnicy zgodzili się, że klastry powinny stać się strategicznym narzędziem wspierania innowacji, przedsiębiorczości i transformacji energetycznej. Wskazano, że rozwój klastrów może przyczynić się do budowy nowoczesnej gospodarki opartej na wiedzy i technologii.

Jako Krajowa Izba Gospodarcza Społeczności Energetycznych podkreślamy, że klastry stanowią fundament transformacji energetycznej i zrównoważonego rozwoju w Polsce. Łącząc lokalne społeczności, naukę i biznes, tworzą unikalną przestrzeń współpracy na rzecz innowacji i bezpieczeństwa energetycznego. Posiedzenie Komisji Gospodarki i Rozwoju z 4 grudnia 2024 r. uwidoczniło zarówno ogromny potencjał klastrów, jak i wyzwania, z którymi się mierzą, takie jak skomplikowane procedury administracyjne, niewystarczające finansowanie oraz potrzeba wzmocnienia współpracy nauki z biznesem. Jesteśmy przekonani, że uproszczenie formalności, zwiększenie wsparcia finansowego oraz lepsze włączenie klastrów w strategie krajowe są kluczowe, aby w pełni wykorzystać ich możliwości. Widzimy w nich nie tylko motor zielonej transformacji i niezależności energetycznej regionów, ale także fundament budowy gospodarki opartej na wiedzy i innowacjach. Nieustannie wspieramy rozwój klastrów, wierząc w ich strategiczną rolę w przyszłości energetycznej Polski.

Posiedzenie koncentrowało się na omówieniu Krajowego Planu na Rzecz Energii i Klimatu (KPEiK), który zakłada zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii (OZE), poprawę efektywności energetycznej oraz redukcję emisji gazów cieplarnianych. Realizacja tych celów wymaga współpracy wszystkich podmiotów na rynku energii, a także lokalnych społeczności, które odgrywają coraz większą rolę w procesie decentralizacji sektora energetycznego.

KIGSE, reprezentując interesy społeczności energetycznych, zwraca szczególną uwagę na kwestie regulacyjne, które mają istotne znaczenie dla rozwoju spółdzielni energetycznych i wspierania lokalnych społeczności w ich dążeniu do niezależności energetycznej.

Dyskusja zobrazowała zarówno możliwości, jak i wyzwania stojące przed Polską na drodze do realizacji ambitnych założeń KPEiK, które są kluczowe dla przyszłości energetycznej kraju. Wzajemne zrozumienie potrzeb i planów jest ważnym krokiem w kierunku stworzenia sprzyjających warunków dla transformacji energetycznej, której skuteczna realizacja jest kluczowa dla zrównoważonej przyszłości Polski.

KIGSE wypracowało już wstępne pomysły na rozwiązanie wyzwań poruszonych podczas obrad, dostrzegając możliwości poprawy w kluczowych obszarach.

Zarząd KIGSE wyraża gotowość do dalszej, konstruktywnej współpracy z Podkomisją Stałą ds. Transformacji Energetycznej, Odnawialnych Źródeł Energii i Energetyki Jądrowej, deklarując zamiar przedstawienia propozycji zmian, które wspierałyby zarówno realizację założeń KPEiK, jak i dążenia lokalnych społeczności do osiągnięcia niezależności energetycznej.

Cel ankiety

Ankieta miała na celu określenie, jakie aspekty związane z tworzeniem i zarządzaniem społecznościami energetycznymi są dla samorządów najważniejsze. Chodziło o zrozumienie, jakie źródła odnawialne są preferowane, jakie korzyści JST widzą w tworzeniu takich społeczności oraz jakie bariery napotykają w realizacji tych inicjatyw.

Wyniki ankiety posłużą KIGSE do opracowania bardziej precyzyjnych i dostosowanych do rzeczywistych potrzeb samorządów programów wsparcia. Chodzi tu zarówno o działania lobbingowe na rzecz uproszczenia przepisów, jak i o organizację szkoleń oraz dostarczenie merytorycznego wsparcia.

Dlaczego to ważne?

Tworzenie społeczności energetycznych ma potencjał, by znacząco przyczynić się do transformacji energetycznej w Polsce, poprawy jakości powietrza oraz redukcji kosztów energii. Jednak aby to osiągnąć, JST potrzebują wsparcia w postaci odpowiednich narzędzi, środków finansowych i doradztwa. Ankieta jest więc kluczowym krokiem w kierunku identyfikacji tych potrzeb i dostarczenia samorządom konkretnego wsparcia.

KIGSE, działając na rzecz swoich członków, dąży do tego, aby każda jednostka samorządu terytorialnego mogła w pełni wykorzystać swój potencjał w zakresie społeczności energetycznych, co w dłuższej perspektywie przyniesie korzyści zarówno lokalnym społecznościom, jak i całemu krajowi.

Społeczności energetyczne – rosnące zainteresowanie wśród samorządów

Z przeprowadzonej ankiety wynika, że JST coraz bardziej interesują się tworzeniem społeczności energetycznych, dostrzegając w nich szereg korzyści. Najczęściej wskazywane powody to:

• Redukcja kosztów energii – większość samorządów widzi w społecznościach energetycznych szansę na obniżenie rachunków za energię, co jest kluczowe w kontekście rosnących cen energii.
• Poprawa jakości powietrza – lokalne władze rozumieją, że przejście na odnawialne źródła energii może znacząco przyczynić się do poprawy jakości powietrza w regionach.
• Zwiększenie niezależności energetycznej – samorządy dostrzegają potrzebę uniezależnienia się od zewnętrznych dostawców energii, co pozwala na większą stabilność i bezpieczeństwo energetyczne.

Preferowane odnawialne źródła energii

Ankieta wykazała, że najbardziej interesującymi dla JST źródłami odnawialnej energii są:

• Fotowoltaika – zdecydowanie dominująca forma OZE, którą wybiera większość samorządów.
• Biogazownie – jako druga, często wskazywana opcja, zwłaszcza w gminach o silnym rolniczym charakterze.
• Energia wiatrowa – interesująca dla regionów o korzystnych warunkach wietrznych.

Wyzwania i potrzeby samorządów

Pomimo dużego zainteresowania społecznościami energetycznymi, JST napotykają na liczne wyzwania. Główne z nich to:

• Niedostateczne wsparcie finansowe – wiele samorządów wskazuje na brak odpowiednich funduszy oraz trudności w pozyskiwaniu środków na rozwój OZE.
• Potrzeba dostępu do ekspertów – JST wyrażają silną potrzebę wsparcia merytorycznego w zakresie prawa energetycznego, legislacji oraz interpretacji przepisów. Ponad 90% respondentów uważa, że dostęp do ekspertów jest „konieczny” lub „bardzo potrzebny”.

Wykres 1 Jakie są największe wyzwania związane z tworzeniem społeczności energetycznych w Państwa regionie?

Znaczenie współpracy i edukacji

Ankieta podkreśla, że JST potrzebują nie tylko wsparcia finansowego, ale również merytorycznego. Kluczowe jest zacieśnienie współpracy z instytucjami takimi jak KIGSE, które mogą pełnić rolę pośrednika w dialogu z rządem i organami ustawodawczymi, a także organizować szkolenia i warsztaty dla samorządowców.

Społeczeństwo a prawo energetyczne

Ciekawym wnioskiem z ankiety jest silne przekonanie samorządów, że społeczeństwo powinno mieć większy wpływ na kształtowanie prawa energetycznego w Polsce. Większość respondentów opowiedziała się za zwiększeniem roli obywateli w procesie legislacyjnym, co może być sygnałem dla decydentów o potrzebie większej transparentności i otwartości na konsultacje społeczne.

Wykres 2 Czy uważacie Państwo, że społeczeństwo powinno mieć większy wpływ na to, jak kształtuje się prawo energetyczne w Polsce?

Na podstawie wyników ankiety planujemy podjąć szereg działań, aby skutecznie wspierać jednostki samorządu terytorialnego w rozwoju społeczności energetycznych. W pierwszej kolejności uruchomimy programy szkoleniowe i warsztaty, które pomogą samorządom w praktycznym tworzeniu i zarządzaniu tymi społecznościami oraz w pozyskiwaniu funduszy. Zintensyfikujemy również nasze działania lobbingowe, aby uprościć procedury aplikacyjne i zwiększyć dostępność środków finansowych dla JST. Będziemy rozwijać zasoby edukacyjne dostępne online, oferując poradniki i narzędzia, które wspomogą JST w realizacji projektów energetycznych. Równocześnie planujemy prowadzić kampanie informacyjne, aby podnieść świadomość społeczną na temat korzyści płynących z tworzenia społeczności energetycznych oraz promować sukcesy samorządów, które już realizują takie inicjatywy. Wszystkie te działania mają na celu kompleksowe wsparcie JST w ich dążeniach do transformacji energetycznej oraz aktywne wpływanie na kształtowanie polityki energetycznej w Polsce.

Czym są społeczności energetyczne?

Społeczność energetyczna to zrzeszenie osób fizycznych, przedsiębiorstw, samorządów lub innych podmiotów, które wspólnie działają na rzecz produkcji, dystrybucji i zarządzania energią, najczęściej odnawialną. Społeczności te mają na celu zaspokojenie lokalnych potrzeb energetycznych poprzez wykorzystanie dostępnych zasobów odnawialnych, takich jak energia słoneczna, wiatrowa, biogaz, czy energia z biomasy.

W praktyce społeczność energetyczna może przybrać różne formy – od spółdzielni energetycznych, przez stowarzyszenia lokalne, po bardziej rozbudowane struktury kooperacyjne. Kluczowym elementem jest jednak to, że członkowie społeczności współpracują na rzecz wspólnego celu, którym jest produkcja i zarządzanie energią na poziomie lokalnym, co w praktyce przekłada się na większą kontrolę nad kosztami oraz niezależność energetyczną.

Jak działają społeczności energetyczne?

Społeczności energetyczne działają w oparciu o wspólne inwestycje w infrastrukturę energetyczną. Przykładowo, członkowie społeczności mogą wspólnie sfinansować instalację paneli fotowoltaicznych na dachach budynków, turbin wiatrowych lub innych urządzeń do produkcji energii odnawialnej. Wyprodukowana energia jest następnie dzielona między członków społeczności w sposób proporcjonalny do ich udziału lub zgodnie z wcześniej ustalonymi zasadami.

Społeczności energetyczne mogą również inwestować w technologie magazynowania energii, co pozwala na lepsze zarządzanie jej nadwyżkami oraz zapewnienie stabilnych dostaw w okresach, gdy produkcja jest niższa. Wiele społeczności decyduje się także na sprzedaż nadwyżki energii do sieci energetycznej, co może przynieść dodatkowe korzyści finansowe.

Korzyści z uczestnictwa w społeczności energetycznej

Dołączenie do społeczności energetycznej niesie za sobą wiele korzyści, zarówno dla osób prywatnych, jak i dla przedsiębiorstw oraz samorządów.

Po pierwsze – obniżenie kosztów energii. Wspólna produkcja energii pozwala na zmniejszenie kosztów, zarówno dzięki skali działania, jak i dzięki uniknięciu części opłat związanych z przesyłem energii.

Po drugie – niezależność energetyczna. Społeczności energetyczne zwiększają niezależność swoich członków od zewnętrznych dostawców energii, co jest szczególnie istotne w obliczu rosnących cen energii i niestabilności na rynkach energetycznych.

Po trzecie – ekologia. Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych przyczynia się do redukcji emisji CO2 i innych zanieczyszczeń, co ma pozytywny wpływ na środowisko naturalne.

Dlaczego warto dołączyć?

Dołączenie do społeczności energetycznej to krok w kierunku bardziej zrównoważonego i ekonomicznego korzystania z energii. Dla przedsiębiorców oznacza to stabilniejsze i niższe koszty operacyjne, dla samorządów – możliwość wspierania lokalnych inicjatyw i zwiększania niezależności energetycznej regionu, a dla indywidualnych konsumentów – realne oszczędności na rachunkach za prąd.