Ustawa wiatrakowa powraca do centrum debaty publicznej – tym razem z realną szansą na odblokowanie rozwoju lądowej energetyki wiatrowej w Polsce. Po pierwszym czytaniu, które odbyło się 3 kwietnia 2025 r., projekt nowelizacji ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych został skierowany do dalszych prac w komisjach sejmowych. Zmiany zapowiadane przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska mają wzmocnić udział społeczności lokalnych, przyspieszyć transformację energetyczną i zwiększyć dostęp do taniej, odnawialnej energii.
Nowelizacja ustawy wiatrakowej, przygotowana przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, ma na celu odblokowanie potencjału energetyki wiatrowej, zwiększenie udziału OZE w miksie energetycznym oraz przekazanie większych kompetencji samorządom i społecznościom lokalnym.
Ustawa wiatrakowa i większy udział gmin oraz obywateli
– „Tym projektem oddajemy jeszcze więcej władzy gminom, obywatelom, samorządom, radnym. To mieszkanki i mieszkańcy będą mogli decydować, gdzie elektrownie wiatrowe będą się rozwijać i czy chcą wchodzić w rolę inwestorów” – powiedziała podczas sejmowej debaty ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska, odnosząc się do ustawy wiatrakowej.
Zgodnie z nowymi przepisami ustawy wiatrakowej, inwestycje wiatrowe będą mogły powstawać wyłącznie na podstawie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Taki zapis zapewni realny wpływ społeczności lokalnych na lokalizację i kształt projektów.
Najważniejsze zmiany w ustawie wiatrakowej
Projekt nowelizacji ustawy wiatrakowej zakłada m.in.:
- Likwidację zasady 10H i ustalenie minimalnej odległości turbin od zabudowań na poziomie 500 m – co zwiększy dostępność terenów inwestycyjnych aż o 26%.
- Ograniczenia środowiskowe – elektrownie wiatrowe nie będą mogły powstawać m.in. w parkach narodowych (1500 m), rezerwatach przyrody i na obszarach Natura 2000 (500 m).
- Rozszerzenie formuły prosumenta wirtualnego – z której skorzystają również mieszkańcy gmin sąsiednich do lokalizacji farm.
- Wzrost potencjału nowych mocy – dzięki zmianom w ustawie wiatrakowej do 2030 r. może powstać nawet 10 GW nowych mocy wiatrowych.
Ustawa wiatrakowa z perspektywy KIGSE: potrzebne konkretne mechanizmy partycypacji
Krajowa Izba Gospodarcza Społeczności Energetycznych (KIGSE) od początku wskazuje, że ustawa wiatrakowa musi uwzględniać realny udział społeczności lokalnych – nie tylko jako odbiorców energii, ale także jako aktywnych uczestników rynku.
KIGSE z uznaniem odnosi się do kierunku zmian w ustawie wiatrakowej, które wspierają lokalne planowanie i partycypację. Jednocześnie zaznaczamy, że tempo ich wdrażania jest zbyt wolne, a społeczności energetyczne nadal czekają na konkretne, systemowe wsparcie.
Ustawa wiatrakowa – apel KIGSE o przyspieszenie i wzmocnienie społeczności energetycznych
Naszym zdaniem ustawa wiatrakowa powinna zawierać jasne mechanizmy wspierające wspólnoty energetyczne, spółdzielnie i klastry – w tym uproszczone modele rozliczeń, gwarantowany udział społeczności lokalnych w energii produkowanej przez farmy wiatrowe oraz obowiązkowe udziały społeczne w projektach.
Bez tych zapisów ustawa wiatrakowa może nie przynieść zakładanych korzyści dla energetyki obywatelskiej. Apelujemy o przyspieszenie prac legislacyjnych i uwzględnienie propozycji środowisk zaangażowanych w transformację energetyczną „od dołu”.
